kliknij, by przejść do publikacji

kliknij, by przejść do publikacji

1. Czym jest patriotyzm?

Patriotyzm w ujęciu historycznym pojmowano jako miłość do ojczyzny, własnego narodu nad połączoną z gotowością oddania za nią życia.

W okresie jednoczenia się Europy, patriotyzm oznacza postawę łączącą przywiązanie i miłość do ojczyzny, solidarność z własnym narodem, z szacunkiem i poszanowaniem innych narodów.

W okresie pokoju, patriotyzm polega na uczciwości, wytrwałości, pracowitości i zdolności do działania na rzecz wspólnego dobra.

Patriotyzm to postawa wyrażająca się w wypełnianiu podstawowych obowiązków obywatelskich zawartych w Konstytucji, takich jak: wierność swojemu krajowi, troska o wspólne dobro, dbałość o stan środowiska naturalnego, przestrzeganie prawa, gotowość do ponoszenia świadczeń na rzecz ojczyzny.

Najwybitniejszy Polak – Papież Jan Paweł II określił, że patriotyzm to umiłowanie tego, co ojczyste: umiłowanie historii, tradycji, języka, czy samego krajobrazu ojczystego. Patriotyzm obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu. Jan Paweł II w sposób niezwykle trafny ocenia również patriotyzm na przestrzeni dziejów. Stwierdził, że Polacy byli zawsze zdolni do wielkich ofiar dla zachowania, czy odzyskania ojczyzny o czym świadczą liczne mogiły żołnierzy, którzy walczyli o Polskę na różnych frontach świata. Stwierdził, że były jednak takie okresy, w których prywata i polski indywidualizm stanowiły przeszkody.[1]

Zasadniczym celem edukacji patriotycznej jest odkrywanie przeszłości, wzmacnianie związku emocjonalnego z regionem, budowanie odpowiedzialności za przyszłość swoją i innych, podejmowanie działań na rzecz społeczności lokalnej i regionalnej, czy kreowanie postaw obywatelskich.

2. Warunki niezbędne do kształtowania prawidłowych postaw patriotycznych.

Kształtowanie postaw patriotycznych u dzieci i młodzieży przebiega w różnych instytucjach, środowiskach, grupach społecznych w sposób bardziej lub mniej świadomy i kontrolowany.

Aby proces kształtowania postaw przebiegał prawidłowo, muszą być spełnione między innymi następujące warunki:

– musi być ujednolicony system oddziaływań różnych instytucji społecznych na dzieci i młodzież w zakresie programów, form i metod. Ważne są w tym procesie wzory podsuwane do naśladowania oraz system premiowania ich zachowań,

– proces kształtowania postaw patriotycznych musi przebiegać w sposób planowy i systematyczny. Dzieci i młodzież na każdym etapie rozwoju powinny osiągnąć określony poziom dojrzałości patriotycznej. Poszczególne instytucje i grupy oddziaływania muszą w tym zakresie współpracować, koordynować swoją pracę i kontynuować ją na wyższym etapie rozwoju, opierając się na wcześniejszych osiągnięciach wychowawczych,

– w wychowaniu patriotycznym ważną rolę odgrywa właściwe oddziaływanie na świadomość dzieci i młodzieży, tworzenie ich obrazu świata, gdyż ma to istotny wpływ na ukształtowanie postaw patriotycznych. Oddziaływanie werbalne i wizualne powinno być kojarzone z rozwijaniem uczuć w toku konkretnej działalności, co ułatwia pogłębione przeżywanie określonych problemów i programów edukacji patriotycznej, oddziaływanie na dzieci i młodzież w zakresie kształtowania postaw patriotycznych powinno być dostosowane do wieku, stopnia dojrzałości intelektualnej i społecznej oraz do warunków, w jakich rozwija się młodzież .

3. Kształtowanie postaw patriotycznych wśród dzieci i młodzieży.

W procesie edukacji patriotycznej ważną rolę stanowi właściwa organizacja działalności dzieci

i młodzieży. Rozwój postaw patriotycznych, kształtowanie uczuć odbywa się na podłożu konkretnych doświadczeń, stąd wynika konieczność tworzenia warunków do wystąpienia tych doświadczeń. Przykładem mogą być filmy, które rozwijają świadomość historyczną, czy praca kół zainteresowań, np. historycznego, polonistycznego, geograficznego, biologicznego i innych.

Postawy patriotyczne rozwija również praca społeczna na rzecz szkoły, czy środowiska lokalnego. Praca w ZHP może dostarczyć uczniom cennych doświadczeń.

Również samorząd uczniowski jest szkołą demokracji, a praca w nim dostarcza uczniom wiele satysfakcji. Podczas wspólnych działań, które przynoszą pozytywne efekty, zacieśniają się więzi koleżeńskie i przyjaźnie. Ponadto uczniowie uczą się rozwiązywać problemy i konflikty. Praca w samorządzie pozawala nabywać doświadczenia w zakresie systemu demokratycznego oraz zdobyć umiejętności, które będą przydatne w życiu dorosłym.

W rozwoju postaw patriotycznych ważne jest dostarczenie dzieciom i młodzieży określonej wiedzy na temat historii, regionu, przyswojenie jej oraz oddziaływanie na jej świadomość i uczucia za pomocą słowa i obrazów. W tym zakresie ważną rolę mogą odegrać wykłady, pogadanki, dyskusje, spotkania z ciekawymi i zasłużonymi ludźmi, kombatantami.

Świadomość i uczucia dzieci i młodzieży kształtują książki poświęcone tematyce historycznej ukazujące naszą przeszłość narodową, filmy, audycje radiowe i telewizyjne, programy multimedialne promujące ideę nowoczesnej edukacji patriotycznej.

W kształtowaniu postaw patriotycznych ważną rolę odgrywa metoda przykładów i wzorów godnych naśladowania. Uczniowie naszej szkoły są w tej szczęśliwej sytuacji, że mają wspaniałego patrona Jana Pawła II, który jest niekwestionowanym autorytetem i stanowi wzór do naśladowania dla społeczeństw całego świata zarówno dla katolików, jak i wyznawców innych religii.

Szansa kształtowania prawidłowych postaw patriotycznych tkwi również w efektywniejszym regulowaniu i poprawianiu stosunków międzyludzkich i rozwijaniu demokracji. Poszanowanie godności ucznia, realizacja jego potrzeb psychicznych i społecznych, zapewnienie mu dobrych warunków życia, sukcesów powoduje to, że uczeń taki jest chętny zajmować się innymi, jest zdolny do poświęceń dla innych i ojczyzny.

Uczeń musi kochać swoją rodzinę, mieć znajomych, przyjaciół, zatem musi mieć stabilne i bezpieczne miejsce.

Konstruktywna postawa patriotyczna odznacza się ekwiwalentną wymianą uczuć i świadczeń między obywatelem, a ojczyzną.

Państwo poprzez odpowiedni system kształcenia wyposaża młodych ludzi w wiedzę, umiejętności, system wartości i umożliwia korzystanie z dóbr kultury.

Pozostaje tylko pytanie: czy młodzi ludzie w przyszłości będą umieli ten fakt docenić i będą rozwijać prawidłowe formy więzi z ojczyzną?

Kuratorium Oświaty w Krakowie w programie edukacji patriotycznej wydanym w 2008 roku inspiruje nauczycieli do podejmowania wielokierunkowych działań na rzecz rozwoju postaw patriotycznych i obywatelskich poprzez między innymi:

– ustalania w statutach ceremoniału szkolnego właściwych postaw wobec symboli narodowych,

– podejmowanie zadań związanych z nadawaniem placówkom oświatowym imion zasłużonych Polaków, w tym też lokalnych patriotów,

– aktywizowanie dzieci i młodzieży poprzez podejmowanie działań patriotycznych i obywatelskich,

– upowszechniania różnych form pracy wokół Patrona szkoły,

– rozwijania idei samorządności oraz motywowania uczniów do aktywnego uczestnictwa na rzecz środowiska lokalnego,

– podejmowania współpracy ze szkołami i organizacjami polskimi za granicą, a szczególnie na Wschodzie,

– organizowanie konkursów, które popularyzują dziedzictwo historyczne i narodowe polski, a także przeszłość regionu, czy lokalną tradycję,

– przygotowywanie i organizowanie wycieczek edukacyjnych, a szczególnie historyczno – kulturowych do miejsc pamięci narodowej,

– opiekowanie się miejscami pamięci narodowej w porozumieniu z władzami lokalnymi,

– organizowanie i uczestnictwo w wystawach, przeglądach artystycznych umożliwiającym wypowiedzenie się na tematy związane ze współczesnym patriotyzmem.

Magdalena Kurzak

[1] Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005, s. 71,72

Zespół Szkól Podstawowo – Gimnazjalnych w Przeciszowie-Podlesiu dysponuje salą gimnastyczną oraz dwoma boiskami: do siatkówki i mini piłki nożnej. Przez długi czas były to jedyne obiekty jakie znajdowały się na tym terenie. Dzięki Dyrekcji Szkoły, Komitetowi Rodzicielskiemu oraz rodzicom w 2004 roku szkoła wzbogaciła się o nowe obiekty: bieżnię i skocznię w dal. Również boisko do piłki nożnej zostało odnowione.

W najbliższym czasie powstanie w sąsiedztwie sali gimnastycznej boisko do koszykówki. Przewidziane są jeszcze inne prace na terenie wokół szkoły, które mają na celu wzbogacenie jej bazy.

Agata Jarnot